"Aydınlıklar Yüzyılı" : XVIII. Yüzyıl deyince akla gelen bu; "Aydınlıklar" deyince de başta bilimin ve aklın egemenliği geliyor. Ne var ki XVIII. Yüzyıl bu nitelikleriyle Avrupalıdır. Gerçekten o yüzyıllardır ki sanayi devrimi uç verir ve modern teknik çağ başlar. Düşüncenin akla ve bilime dayanarak eski düzene yani feodaliteye ve onun değerlerine başta da dine silahlarını -amansızca- doğrultup saldırıya geçişi de başta İngiltere ile Fransa'dır. Belki yalnız Doğu'dur. Bunun dışında kalan. Ne bilimsel bir uyanış ne aklın egemenliği; XVIII. Yüzyıl Doğu bakımından yitirilmiş bir yüzyıldır; öyle olduğu için de sonraki yüzyılları acılar içinde yaşayacaktır. Doğu yaşıyor da. Ama XVIII. Yüzyıl "Aydınlanma" sını Avrupa yarattığı ve yaşadığı içindir ki dünyanın başka kıtalarındaki gelişmeleri de o belirleyecektir. Bu bakımdan XVIII. Yüzyıl Avrupa'sını bilmek ondan sonraki gelişmelerin de anahtarlarını verir bize; böylesine bir "kilit" yüzyıllardır o yüzyıl Avrupa'da Aydınlanma hareketini - gecikerek de olsa- yaşayan bir toplumun insanları olarak o yüzyıl en başta bizler için öğretici olsa gerek. Okuyunuz göreceksiniz.